Τακτική αεροπορική αναγνώριση: προγράμματα Ελλάδας-Τουρκίας

Τα 2 ατρακτίδια τακτικής αναγνώρισης DB-110 της ΠΑ έχουν δυνατότητα τριών πεδίων θέασης (Field of View: FOW) και ενσωματωμένη ζεύξη δεδομένων που επιτρέπει την σε πραγματικό χρόνο μετάδοση εικόνας σε αποστάσεις άνω των 200km.

Με αφορμή την κατάρριψη του τουρκικού RF-4E από τη συριακή αεράμυνα επιχειρείται μια ανασκόπηση των πρόσφατων εξελίξεων που αφορούν στις δυνατότητες τακτικής αναγνώρισης της Ελλάδας (κυρίως μέσω του DB-110 reconnaissance pod) και της Τουρκίας.

Το ατρακτίδιο τακτικής αναγνώρισης Goodrich DB-110 με δυνατότητες LOROP (Long Range Oblique Photography) αναφέρεται ως το πιο εξελιγμένο σύστημα ηλεκτρο-οπτικής αναγνώρισης στο ορατό και υπέρυθρο φάσμα διαθέσιμο για αεροσκάφη τύπου F-16.

Η απόφαση προμήθειας 2 ατρακτιδίων και ενός επίγειου σταθμού ελήφθη ώστε να αποτελέσει έναν από τους πολλαπλασιαστές ισχύος των 30 αεροσκαφών F-16C/D Block52+Adv του προγράμματος Peace Xenia IV, αλλά και να καλύψει το κενό που δημιουργήθηκε για την ΠΑ στον τομέα της αναγνώρισης μετά τα προβλήματα που προέκυψαν εκ της μετατροπής του μέσου αποτύπωσης των φωτομηχανών των ελληνικών RF-4E από φιλμ σε βίντεο.

Η εκπαίδευση στο σύστημα ξεκίνησε στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού και ολοκληρώθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2011.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι διεξοδικές δοκιμές συνεχίζονται μέχρι και σήμερα καθώς εκτελούνται διορθωτικές ρυθμίσεις επί του συστήματος το οποίο έχει εμφανίσει αποκλίσεις από τις συμβατικές προδιαγραφές.

Το παραπάνω είναι ενδεικτικό του πόσο απαιτητικός πελάτης είναι η ΠΑ, δεδομένου πως το DB-110 χρησιμοποιείται κανονικά εδώ και 4 χρόνια από τα πολωνικά F-16 (η Πολωνία πλήρωσε εξαρχής το κόστος πιστοποίησης του συστήματος στα F-16).

Την ευθύνη αξιοποίησης των συστημάτων αναγνώρισης έχει αναλάβει η 335Μ «Τίγρης» γεγονός που θα της επιτρέψει την ανάληψη ρόλου τακτικής και στρατηγικής αναγνώρισης εξυπηρετώντας τον εθνικό σχεδιασμό επιχειρησιακών αποστολών στόχευσης της ΠΑ, παρέχοντας σε συνεργασία με τον σταθμό εδάφους στοιχεία στοχοποίησης για όλα τα μέσα των ελληνικών ΕΔ σε πραγματικό χρόνο.

Η απεικόνιση πραγματικού χρόνου του συστήματος προσδίδει μεγάλη ευελιξία στους χειριστές των μαχητικών αεροσκαφών επιτρέποντας τους να επιλέξουν εναλλακτικές διαδρομές προσέγγισης ενός στόχου ή τη διεξαγωγή αποστολών όπως εκτίμηση ζημιών μάχης (Battle Damage Assessment) αλλά και την βέλτιστη αξιοποίηση όπλων όπως τα  SCALP-EG, AGM-154C JSOW και μελλοντικά τα SPICE 1000 & 2000.

Το επιχειρησιακό υψομετρικό φάσμα χρήσης του DB-110 κυμαίνεται από 3.000 έως 40.000 πόδια, συνεπώς καλύπτει τόσο τις απαιτήσεις αναγνώρισης από μεγάλο ύψος και ασφαλή απόσταση (stand off) όσο και τις  απαιτήσεις μέσου ύψους που αφορούν αποστολές διείσδυσης (penetrating mission). Η μέγιστη εμβέλεια που παρέχει το DB-110 είναι 90 χλμ από ύψος 30.000 ποδών.

Σύμφωνα με την Goodrich, το ατρακτίδιο DB-110 μπορεί να πιστοποιηθεί και στα Block 30/50D μέσω της αρτηρίας MIL-STD 1553 αλλά αυτό απαιτεί κάποιες αλλαγές στο λογισμικό OFP (Operational Flight Program) και στο πιλοτήριο.

H προμήθεια τεσσάρων ατρακτιδίων EO/IR Condor II από την ΤΗΚ ακυρώθηκε με την επιδείνωση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων.
Το αντίστοιχο τουρκικό πρόγραμμα

Το τουρκικό πρόγραμμα συνάντησε σοβαρά προβλήματα από το 1999 οπότε και υπογράφηκε η αρχική σύμβαση για τέσσερα τουλάχιστον ατρακτίδια Condor LOROP (η ανάπτυξη τους βρίσκονταν ακόμη σε εξέλιξη) προκειμένου να αναβαθμιστούν οι δυνατότητες τακτικής αναγνώρισης των RF-4E.

Οι δοκιμές ξεκίνησαν τελικά το 2004 και ήταν κάθε άλλο παρά επιτυχείς, καθώς εμφανίστηκαν προβλήματα ραδιοζεύξης του συστήματος με τον επίγειο σταθμό που εξασφάλιζε την μετάδοση των φωτογραφιών σε πραγματικό χρόνο.

Παρά τις συνεχόμενες προσπάθειες των ισραηλινών, οι τουρκικές απαιτήσεις δεν ικανοποιήθηκαν και το 2006 τα ατρακτίδια που είχαν παραδοθεί επεστράφησαν.

Δύο χρόνια αργότερα υπήρξε επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης με την ανάθεση νέου συμβολαίου, που προέβλεπε πλέον την προμήθεια τεσσάρων ατρακτιδίων Condor ΙΙ αλλά και δυο ατρακτιδίων EL/M-2060P με ραντάρ πλευρικής σάρωσης (SLAR) συνθετικής απεικόνισης (SAR), συνολικού ύψους άνω των 130 εκατομμυρίων δολαρίων με ορίζοντα παράδοσης τεσσάρων ετών.

Το περιστατικό του Mavi Marmara όμως και η επακόλουθη επιδείνωση των σχέσεων των δύο χωρών αποτέλεσε το κύκνειο άσμα του εν λόγω προγράμματος.

Σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα Haaretz, σε άρθρο της στην ηλεκτρονική της έκδοση, η Elbit Systems ακύρωσε το συμβόλαιο για την προμήθεια στην Τουρκική Αεροπορία εξοπλισμού τακτικής αναγνώρισης.

Σύμφωνα με την ισραηλινή εφημερίδα, τόσο η Elbit όσο και το υπουργείο Άμυνας της χώρας έχουν επιβεβαιώσει την ακύρωση.

Η Τουρκία εν μέσω των προαναφερόμενων καθυστερήσεων εκπόνησε το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού «Isik» (φως) για έναν περιορισμένο αριθμό RF-4E (18 αφη).

Ο εκσυγχρονισμός περιελάμβανε σύγχρονους ασυρμάτους, σύστημα ναυτιλίας GPS/INS, μονάδα απεικόνισης και ελέγχου CDU-900 καθώς και σύστημα αυτοπροστασίας με δέκτη προειδοποίησης ραντάρ (RWR) και εκτοξευτές αναλωσίμων, ενώ το μέσο αποτύπωσης των φωτομηχανών τους μετατράπηκε από φίλμ σε βίντεο (αντίστοιχο του ελληνικού προγράμματος μετατροπής αν και μάλλον περισσότερο επιτυχημένο). Ένα από αυτά τα εκσυγχρονισμένα αεροσκάφη ήταν και αυτό που καταρρίφθηκε.

Το μέλλον

Τα 32 εναπομείναντα F-16C/D Block30 φαντάζουν ως τα επόμενα αεροσκάφη τακτικής αναγνώρισης της ΠΑ μετά την επικείμενη απόσυρση των γερασμένων RF-4E.

Με την εκτέλεση ενός ελαφρού προγράμματος δομικής ενίσχυσης και τον εφοδιασμό τους με recce pod (όχι κατ’ ανάγκη LOROP αλλά συμβατικότερα και φθηνότερα συστήματα) τα αεροσκάφη αυτά που εισήγαγαν την ΠΑ στην εποχή των αεροσκαφών 3^ης γενιάς θα συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για αρκετά ακόμη χρόνια από άλλο, εξίσου σημαντικό μετερίζι.